Zornpalet | De Neutralisator

Zorn Palet

De neutralisator

Door Dennis Portaels

In de vorige schildertip zijn we begonnen met een vierdelige uitleg over het Zorn Palet, een beperkt palet met maar vier kleuren: rood, geel, wit en grijs. Het eerste deel ging over de witten. In dit tweede deel gaan we in op de grijzen, ook wel de neutralisator van het palet genoemd.

‘Woman getting dressed’ by Anders Zorn 1893, Oil on canvas, 56 x 38cm

Wat bedoelen we nu precies met een neutralisator? We bedoelen daar kleuren mee die een duidelijk tegenwicht bieden aan pigmenten met een grote kleurkracht of saturatie, zoals roden en gelen.

Zo zie je in het schilderij van Anders Zorn hierboven, het jurkje in grijstinten een mooi tegenwicht bieden aan de kleuren eromheen. Een neutralisator is dus meestal een kleur die zelf juist een lage saturatie of kleurkracht heeft, zoals bijvoorbeeld:

Payne’s Gray, een mooi grijs met een blauw zweem.

Davy’s Gray, een grijs met een lichte groen zweem.

of Ivory Black, een neutraal zwart.

Hieronder nog een mooi detail uit een schilderij van Zorn, waarin hij speelt met grijzen tegen kleur aan.

Detail from ‘Omnibus’ by Anders Zorn, 1891/92, Oil on canvas, 99,5 x 66 cm.

Maar in de schaduwen van de wat donkerdere tonen, bijvoorbeeld donkerdere huidskleuren, kunnen blauwen met een hogere saturatie ook mooi werken als neutralisator, bijvoorbeeld:

Cobalt Blue, een blauw met een hele sterke saturatie:

Zo’n blauw werkt dan natuurlijk alleen maar als ‘neutralisator’ zolang de saturatie van dat blauw lager blijft dan die van het rode of gele element dat ernaast staat. Vooral in figuratieve schilderkunst is dit een zeer praktisch hulpmiddel om de illusie van vorm te versterken. Onze hersenen meten de afstand van een waargenomen object namelijk o.a. aan de hand van de kleurkracht. Hoe meer gesatureerd iets is, hoe dichter bij het object voor ons is. Hoe meer het object wijkt, hoe grijzer of neutraler het ons voorkomt.

Probeer het zelf maar eens uit,

Heel veel schilderplezier!